CASSANDRA KOMPLEKSİ

Yunan Mitolojisi çok büyük ve son derece büyüleyici bir laboratuvar. Mesela Troya(Truva) Savaşlarını hepimiz biliriz. Bu savaşın çıkma nedenini Homeros, İlyada’da şöyle açıklar: “Sparta kralı Menelaus’un karısı Helen’in, Troya kralı Priamos’un oğlu Paris tarafından kaçırılmasıdır.” Tüm zamanların en büyük savaşçılarından sayılan Hektor, bu savaşta Akhilleus tarafından öldürülmüştür. Bu arada Paris ve Hektor kardeştir. İşte bu iki kardeşin mitoloji ya da tarih meraklıları dışında çok da bilinmeyen Cassandra isminde çok güzel olduğu söylenilen bir de kız kardeşleri vardır. Cassandra genç kızlığından itibaren iki şeyi çok istiyordu: Rahibe olmak ve geleceği bilmek. Yunan mitolojisinin güneş, sanat ve kehanet tanrısı olarak bilinen Apollon, Cassandra’yı görür görmez aşık olur. Apollon’un en büyük özelliklerinden biri kahinlik yeteneklerini bir başkasına transfer edebilmesidir. Cassandra’nın da geleceği bilme arzusunu gördüğü için, kendisiyle birlikte olma karşılığında ona geleceği görme yetkisini vereceğini söyler. Cassandra bu teklifi kabul eder. Apollon bir ritüel ile bu özelliği transfer eder. Sonrasında Cassandra’nın rahibe olma isteği ağır basar ve Apollon’u reddeder. Bu duruma sinirlenen Apollon, Cassandra’yı lanetler. Lanet şöyledir: Cassandra geleceği görecek ama kimseyi kendisine inandırmayaca ve asla rahibe olamayacaktır.

Gerçekten de Cassandra, Troya Savaşı’nı, savaşın sonuçlarını görmesine rağmen kimseyi inandıramadı. Savaş sonrası da tecavüze uğradı ve esir olarak götürüldüğü Sparta’da öldürüldü. Ondan bize kalan ise bu hazin hikaye ve “geleceğe dair başkalarını uyarmasına ve doğruları söylemesine rağmen kimseyi kendine inandıramama durumu”na verilen “Cassandra Kompleksi” adlı bir sendrom oldu.

Hayatın içinde karşılaştığımız: “Ben demiştim”ler, “Sakalım yok ki sözüm geçsin”ler ya da Fuzuli’nin o muhteşem beyiti “Söylesem tesiri yok, sussam gönül razı değil” aslında tam da Cassandra Kompleksi’nin konusu. Bir şeylerin olacağını önceden kestirebilmek için illa ki mistik güçlerin olması gerekmiyor. Doğru bir bakış açısı, olayları doğru değerlendirme ve analiz etme, geçmişle yüzleşme, onlardan ders çıkarma v.s gibi pek çok parametreyi birleştirerek geleceğe dair sağlıklı çıkarsamalar yapılabilir. Arapçadan geçen kelimeler içinde en aklımda kalanı “feraset/firaset” olmuştu. Arapçada “feres”, “at” manasına geliyormuş. Feraset ya da firaset de “at gözüyle bakmak” anlamında. Bilindiği üzre atların görüş alanı 350 dereceye kadar varabiliyor. Bu sayede sadece önündeki ve yanındaki nesneleri değil, neredeyse arkasındaki bir şeyi de fark edebiliyor. O yüzden de dikkatleri dağılmasın diye özellikle yarışlarda gözlük takıyorlar. Eskiler “at gözlüğü ile değil, at gözüyle bak” derken de sadece kısıtlı bir alana odaklanma, olaylara tüm perspektifiyle yaklaş öğüdünü veriyorlardı.

İşte ülkemizin geldiği şu noktayı Cassandra Kompleksi’yle açıklamamak mümkün mü? Yıllarca feraset sahibi bir çok insan uyardı “Cemaatler tehlikeli”, “Ülkenin milli varlıkları satılıyor”, “Üretim ekonomisine geçmek gerekiyor” v.s diye. Bunu diyen herkes bir nevi Cassandra ilan edildi. Covid-19 başladığından itibaren Türk Tabipler Odası sürekli “rakamlar yanlış, bilgiler şeffaf değil” diye açıklamalarda bulundu. “Tabipler Odaları kapatılsın”a kadar vardı iş ama geçtiğimiz haftalarda ülkenin Sağlık Bakanı, Tıp tarihinde örneği olmayan bir açıklama yaptı: “Her vaka hasta değildir”. Bir de ekleme yapıldı: “Devlet, halkın sağlığı kadar ulusal çıkarları da korumak zorundadır”. Her defasında dile getiriyorum, gerçekten siyasetten nefret ediyorum. Siyasete dair konuşmak, yazmak hatta düşünmek bile zül geliyor ama olaylara kayıtsız kalabilmek de ne mümkün. Şu rakamlar şeffaf bir şekilde verilmiş, içinde bulunduğumuz ortamın ne kadar riskli olduğu insanların gözüne sokulmuş olsa belki insanlar daha ihtiyatlı davranacak, durumun ciddiyetinin farkına varacak ve daha az hasarla atlatılacak ama yok, “rakamlar yanlış” diyenleri Cassandra ilan etmek, onları lanetlemek daha kolay oluyor.

Dolar 8 TL’ ye dayandı, kimse bakmasa da biz bakıyoruz. Cassandra 20 TL’yi bulacağını söylüyor ancak bu kadar yüksekken gidip almıyoruz. Pandora’nın kutusundaki son kötülük umuttan bir ısırıkla avunuyoruz onun yerine. Cassandra mı lanetli, halk mı seçmek zor..

Ülkenin “gerçekten” akil, işini ciddiyetle yapan, bireylerin ve yurdun menfaatini düşünerek öngörülerde bulunan kişilerini seviyorum, her ne kadar lanetleme mekanizması olsa da…

Yunan Mitolojisi’ni seviyorum, her defasında beni şaşırtıp farklı boyutlarda düşünmemi sağladığı için…

Yeryüzündeki gelmiş, geçmiş, gelecek bütün Cassandraları seviyorum, her ne kadar lanetlenmiş olsalar da…

Keyifli Pazarlar, sevgilerimle 💖